Σωτήρης Μανωλόπουλος
Η τραγική ανάγνωση της ιστορίας
Οι θεσμοί στοιχειώνονται από τις σκιές της κληρονομιάς μας. Οι σκιές της κληρονομιάς είναι μεταβολικά κατάλοιπα των μετασχηματισμών της ιστορίας –της υποκειμενικής και της συλλογικής– και ορίζουν ενδόμυχα τους δεσμούς μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού χώρου. Οι δεσμοί αυτοί δέχονται σήμερα επιθέσεις και αλλοιώνονται, με αποτέλεσμα να ερημώνουν οι κοινότητες αναφορών και να στενεύουν οι νοηματικοί ορίζοντες των ατόμων μέσα στους θεσμούς. Σήμερα παρατηρούνται κοινωνικές μεταλλάξεις των εσωτερικών και εξωτερικών αναπαραστάσεων του πατρικού ρόλου, μια βαθιά κρίση της οικογένειας, των θεσμών, του πολιτισμού, της θρησκείας και απαξίωση των ιδεολογιών. Οι μεταλλάξεις αυτές σχετίζονται με παθολογίες των αναπαραστάσεων του Υπερεγώ οι οποίες στερούν τα άτομα από συγκρούσεις και απωθήσεις και ευνοούν ναρκισσιστικές-διαστροφικές επιθέσεις εναντίον των δεσμών νοήματος. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι πως στις επαναλήψεις μας εντός των ομάδων θέτουμε στη σκηνή ενός θεσμού, στις πρακτικές του, στοιχεία ανεπεξέργαστων πρώιμων και τραυματικών βιωμάτων για να τα επεξεργαστούμε και να τα κάνουμε ιστορικά.
Αυτοί οι προβληματισμοί αφορούν κάθε θεσμό που αυτοοργανώνεται: Πώς οι σκιές της κληρονομιάς αναβιώνουν στους δεσμούς και τους θεσμούς μας; Πώς αναλαμβάνουμε την ιστορία των προηγούμενων γενεών ενώ ιδιοποιούμαστε τα νέα στοιχεία της εμπειρίας μας στην υποκειμενική μας ιστορία; Πώς από τις επαναλήψεις μας κάνουμε ένα παρελθόν και πώς από το παρελθόν κάνουμε την ιστορία, την ατομική και του θεσμού όπου ανήκουμε;
Το βιβλίο ανήκει στην Ψυχαναλυτική σειρά του Ίκαρου, που επιμελείται ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης.